Poetin: 'Personality of the Year?'

Midden december werd Vladimir Poetin door het Amerikaanse weekblad Time tot man van het jaar verkozen. Deze benoeming was echter niet kritiekloos. In het artikel “Choosing order before freedom” dekt Time Magazine zich in tegen te verwachte kritieken. “Putin is not a boy scout. He is not a democrat in any way that the West would define it. He is not a paragon of free speech. He stands, above all, for stability – stability before freedom, stability before choice, stability in a country that has hardly seen it for a hundred years.” De keuze voor Poetin als man van het jaar had andere redenen. De voormalige KGB-agent had Rusland weer op de kaart van de machtigen der aarde gezet. “When this intense and brooding KGB agent took over as President of Russia in 2000, he found a country on the verge of becoming a failed state. With dauntless persistence, a sharp vision of what Russia should become and a sense that he embodied the spirit of Mother Russia, Putin has put his country back on the map. (…) He has performed an extraordinary feat of leadership in imposing stability on a nation that has rarely known it and brought Russia back to the table of world power. For that reason, Vladimir Putin is TIME's 2007 Person of the Year.”

En hoewel Time Magazine de lezer belooft dat de keuze van ‘Personality of the Year’ geen eer is en nooit is geweest, blijven vele lezers met een wrange smaak in de mond achter. Poetin heeft sinds zijn eerste ambtstermijn de macht meer en meer naar zich toegetrokken. En hij schuwt geen grove middelen. Dat de nieuwe tsaar de burgerlijke vrijheden inperkte, wordt ook in Time magazine beschreven. “To achieve stability, Putin and his administration have dramatically curtailed freedoms. His government has shut down TV stations and newspapers, jailed businessmen whose wealth and influence challenged the Kremlin's hold on power, defanged opposition political parties and arrested those who confront his rule.”

Voornamelijk de vrije meningsuiting heeft het in het hedendaagse Rusland erg te verduren. Elk criticus van het regime wordt monddood gemaakt. Politieke uitschakeling van tegenstanders kan op verschillende manieren gebeuren. “Over the past six years, journalists in Russia have been poisoned, bludgeoned with axes, shot in the head at point-blank range and pummeled with baseball bats and hammers. Some have ended up in prison doing hard labor or forced into exile. Others go about their work every day knowing they could be targets.” (Ricchiardi, American Journalism Review, 2007) Het klinkt allemaal erg bekend in de oren… Voor de val van de Berlijnse Muur waren zulke praktijken schering en inslag. In de Sovjet-Unie en zijn vazalstaten in Oost-Europa was de macht van de geheime diensten niet te overzien. Elke verdachte beweging was genoeg om onder een lading afluisterapparatuur te worden bedolven. Het voorbeeld van Oost-Duitsland kennen we van de film ‘Das Leben der Anderen’ (zie bijgevoegde trailer).

Blijkbaar heeft Poetin de knepen van zijn werk als KGB-agent nog niet verleerd. De moord op mensenrechtenactiviste Anna Politkovskaya is een eerste gekende voorbeeld. In haar boek ‘Poetins Rusland’ had zij het beleid van de Russische president stevig aan de kaak gesteld. We kennen Politkovskaya ook als bemiddelaarster bij de gijzeling in het theater in Moskou in 2002. Toen zij in 2004 naar het gijzelingsdrama in Beslan afzakte, werd zij onderweg vergiftigd. Zo heeft zij nooit kunnen onderhandelen met de Tsjetsjeense gijzelnemers in de school van Beslan. Anna Politkovskaya had altijd geweten dat zij een doorn in het oog van Poetin was. Uiteindelijk werd zij vermoord op 6 oktober 2006. Een tweede alom gekende slachtoffer is Alexander Litvinenko. Als ex-collega van Poetin – hij was een voormalig KGB-kolonel – bleef hij niet gespaard. “Mogelijk lukt het u om een mens tot zwijgen te brengen, maar het geluid van het protest uit de hele wereld zal u, meneer Poetin, voor de rest van uw leven in de oren klinken” (Het Parool, 25/11/2006), schreef hij op zijn sterfbed.

Een tegenstander die nog niet volledig uitgeschakeld is, is Garri Kasparov. De schaakkampioen zat eind november vijf dagen vast in een cel in Moskou. Kasparov werd samen met een veertigtal andere betogers opgepakt bij een manifestatie van de oppositiekoepel Ander Rusland. Op diezelfde dag werd ook in Sint-Petersburg een betoging van de oppositie hardhandig uit elkaar geslagen. Annemarie Gielen van Pax Christi Vlaanderen vroeg zich in De Morgen af wanneer het westen zal reageren tegen Poetin. “Wat gaat het Westen nu doen, nu elke vorm van protest in Rusland, uit welke hoek ook, zo brutaal wordt gefnuikt?” Ook zij legt de link naar het verleden. Gielen ziet het nu zelfs somberder in. Tijdens het communistische bewind was er veel meer kritiek. “De internationale gemeenschap erkende algemeen de kwade gevolgen van het sovjetregime. De mensen hadden mededogen met de sovjetburgers, er heerste solidariteit. Nu merk je daar niets van.” De beperkingen van persvrijheid en vrije meningsuiting reiken tot het westen, waar slechts zeer summier bericht wordt gegeven over de situatie in Rusland. Anderzijds is er volgens Gielen zeer weinig veranderd sinds de implosie van het communisme. De KGB-structuren zijn verder blijven bestaan onder een andere naam, maar met dezelfde mensonterende en repressieve traditie. Politieke opponenten worden niet alleen mishandeld maar krijgen als politieke partijen geen zendtijd op televisie en radio. De zogenaamde democratie in Rusland dreigt opnieuw een dictatuur te worden. Elk democratisch principe wordt uitgehold, elke tegenstand wordt in de kiem gesmoord en Time Magazine benoemt de nieuwe tsaar Poetin tot 'Personality of the Year'. Van wansmaak gesproken...

tcd

Referenties

A Tsar is born, in: Time Magazine, vol. 170, nr. 27
Choosing order before freedom, in: Time Magazine, vol. 170, nr. 27
“Meneer Poetin, God vergeve u.”, in: Het Parool, 25/11/2006
RICCHIARDI Sherry, Iron Curtain Redux, in: American Journalism Review, 2007, 29, pp. 50-58
DELPUTTE Lode, Anti-Poetinprotest brutal onderdrukt, in: De Morgen, 26/11/2007
GIELEN Annemarie, Wanneer zal het westen reageren tegen Poetin, in: De Morgen, 27/11/2007