Why more is less too

Why more is less too

Barry Schwartz, Amerikaanse psycholoog en professor Sociale Theorie, schreef in 2004 The Paradox of Choice. Why more is less too. In dit filmpje, dat dateert van juli 2005, licht hij zijn boek en theorie toe. Aan de hand van enkele voorbeelden probeert hij duidelijk te maken dat pogingen tot maximalisatie van vrijheid niet altijd positieve gevolgen hebben. Schwartz breekt het “officieel dogma” af. Dat dogma zegt het volgende: Als je je welzijn wil verbeteren, betekent dat dat je vrijheid gemaximaliseerd moet worden. Dat leidt tot het verhogen van keuzemogelijkheden. Meer keuzes betekent meer vrijheid, meer vrijheid is meer welzijn!

Schwartz ontkent niet dat die waaier aan keuzemogelijkheden positieve gevolgen heeft, hij bespreekt echter de negatieve. Ten eerste leidt een overaanbod aan keuzes tot verlammingen in plaats van vrijheid. Je verstijft als je voor een moeilijke keuze komt te staan en verschuift die naar morgen, en morgen en morgen… Ten tweede zijn we, indien we in staat zijn een keuze te maken, achteraf minder tevreden met het resultaat dan wanneer we uit minder te kiezen hadden. We gaan ons immers gemakkelijk inbeelden dat we beter af waren geweest indien we een andere keuze hadden gemaakt. Het gevolg is dat je je keuze gaat betreuren. Daarnaast is de opportunity cost van belang. De manier waarop we dingen gaan waarderen hangt af van waarmee je ze gaat vergelijken. Vaak gaan we ons de aantrekkelijke voordelen inbeelden van wat je niet hebt gekozen. Zo maak je kans om nog minder tevreden te zijn met dat wat je uiteindelijk gekozen hebt. Je zit bijvoorbeeld op het strand te genieten van een zalige rust maar tegelijkertijd denk je aan al wat je op dat moment aan het missen bent. Daardoor is datgene wat je aan het doen bent, minder leuk.

Als je vroeger een nieuwe jeans nodig had, ging je naar de winkel om er een te kopen. Vaak zat die niet zo goed, maar door de broek te dragen, ging die keer op keer beter zitten. Vandaag de dag heb je keuze uit honderden soorten jeans. Het logische gevolg van die explosie van mogelijkheden is dat je moet kiezen. Je zal er langer over doen, maar uiteindelijk stap je de winkel uit met dé perfecte jeans voor jou. Een explosie aan keuzemogelijkheden zorgt er dus voor dat je het maximale kan krijgen maar het negatieve eraan is dat onze verwachtingen van een jeansbroek groter worden. Vroeger had je dus nauwelijks verwachtingen van een jeansbroek, in de 21^ste eeuw moet een goede jeans aan verschillende voorwaarden voldoen. Een veelvoud aan keuzes leidt tot een veelvoud aan verwachtingen. Dat zorgt dan weer voor een veel mindere voldoening, zelfs als het eindresultaat helemaal niet tegenvalt. Het geheim van geluk, volgens Schwartz, is: Lage verwachtingen hebben.

“Everything was better back then when everything was worse.”

Reden? Vroeger hadden mensen nog ervaringen die leuke verrassingen waren. Vandaag de dag kan je niet meer aangenaam verrast zijn omdat onze verwachtingen de pan uitrijzen. Zo zijn mensen vaak ongelukkig ondanks de rijkdom die ze vaak hebben. Zijn conclusie vond ik ook verrassend: “Als je vroeger een slechte aankoop had gedaan, achtte je de wereld verantwoordelijk. Als je nu een slechte jeansbroek koopt, geef je jezelf de schuld want je had beter moeten doen!! Je had een beter keuze kunnen maken!” Hierin ziet hij een oorzaak voor de vele depressies en zelfs zelfmoorden. Mensen gaan vaker de schuld bij zichzelf zoeken. Je zou kunnen stellen dat een zoektocht naar meer vrijheid resulteert in een beëindiging van de vrijheid. Moeten kiezen maakt mensen dus vaak ongelukkig omdat ze spijt hebben achteraf, ze wikken de opportunity costs af, men heeft steeds meer verwachtingen en men verwijt zichzelf vaak de aankoop.

Ons leven bestaat uit keuzes maken. Wil je een sladressing kopen? Succes! Niet één soort sladressing maar wel meer dan twintig staan er in de winkel. Je kan zelfs gaan nadenken welke identiteit je gaat aannemen: “We don’t believe in pressuring the children. When the time is right, they’ll choose the appropriate gender…”

Die explosie aan keuzemogelijkheden is een typisch probleem voor de westerse, geïndustrialiseerde samenleving. Hoe kan je dit oplossen? Schwartz stelt een inkomensherverdeling voor. Want in armere landen bestaan deze keuzemogelijkheden niet. Geef ons er wat minder en bezorg hen er wat meer. We worden er beiden beter van.

Zijn interessante theorie is voer om over na te denken. Ze zit vrij logisch in ineen en naar mijn mening heeft hij groot gelijk. Maar wat doe je eraan? Ik denk dat de oplossing zit in een gezond verstand. Probeer tevreden te zijn met wat je hebt en geniet van de dagdagelijkse dingen des levens. Vaak is het zo dat als je geen verwachtingen hebt, iets reuze meevalt!

http://www.ted.com/index.php/talks/view/id/93